Idee
Een sfinx is niet zomaar een monster: het is een intellectueel monster. Ze stelt raadsels, en verstrengelt iedereen die het antwoord niet weet. En niemand weet het ooit. Al haar raadsels hebben hetzelfde antwoord, en dat is nu juist net dat ene antwoord dat we niet kunnen geven. Het is niet voor niets een intellectueel monster.
Maar dan komt Oedipus, onderweg op zoek naar zichzelf, de sfinx tegen. Ze vraagt hem: wat loopt eerst op vier, dan op twee en dan op drie benen? Oedipus antwoordt: man. De sfinx verliest haar onbegrijpelijkheid en stort zich woedend in een ravijn; het intellect zegeviert. Het volk is bevrijd en kroont Oedipus tot koning.
*
Een raadsel is een onbegrijpelijke samenstelling van begrippen, fenomenen of dingen die tegelijkertijd een onderliggende eenheid suggereren. De vraag die het raadsel oproept is de vraag naar eenheid.
*
Het is niet zeker of de wereld een raadsel is, of wijzelf een raadsel zijn. Maar wij moeten het zien als raadsel. Want wij zien de verscheidenheid van gedachten, fenomenen en dingen en wij zijn tegelijkertijd degenen die in al deze verschillen een eenheid vermoeden, ervaren of verlangen. Zo maken we de wereld en onszelf tot raadsel. Is degene die de vraag stelt en degene die er op antwoordt ooit dezelfde?
Continue reading “IDEE – ID – !?”